JVV 0446
Delft, 1747 gedateerd
Het bord zonder standring heeft een smalle, vlakke rand en is in blauw beschilderd met het dubbelportret van prins Willem IV en zijn gemalin prinses Anna van Hannover. Het paar is geplaatst in de openlucht, aan de onderzijde begrensd door een tekstbalk met ‘Pc Anna Pr W.C.H.F.’ en ‘1747’.
De vertreding is onbeschilderd. Op de rand is een smalle band met gestileerde krullen op een blauwe ondergrond aangebracht. De buitenrand is bruin.
Afmetingen: diameter 22,5 cm
Vergelijkbare exemplaren
Eenzelfde bord bevindt zich in de collecties van het Drents Museum te Assen (Lunsingh Scheurleer, p. 75) en in het Musée National de Céramique in Sèvres (Lahaussois, p. 250). Een variant van dit decor met de stadhouder en zijn gezin met opschrift ‘d’Oranje Familie 1749’ bevindt zich ook in Sèvres (Lahaussois, p. 254). Andere exemplaren bevonden zich in 2009 bij Aronson (p. 69) en in de collectie Klok te Oostvoorne (p. 36).
Toelichting
Het decor op het bord verwijst naar een roerige periode in het bestaan van de Nederlanden. In 1747 koos Nederland in de Oostenrijkse successieoorlog de kant van Oostenrijk tegen Frankrijk om een bufferzone tussen Frankrijk en Nederland in stand te houden. Dit waren de Zuidelijke (Spaanse) Nederlanden, een groot deel van het huidige België. Volgens het Barrièretraktaat had Nederland het recht om troepen te legeren in Zuid-Nederlandse steden. De Fransen vielen de Zuidelijke Nederlanden binnen en bezetten een groot deel van die steden. Prins Willem IV was stadhouder van Friesland, Groningen, Gelre en Drenthe. In de paniek die ontstond na de Franse inval werd Willem IV ook benoemd tot erfstadhouder in Holland, Utrecht, Zeeland en Overijssel. Daarmee was hij erfstadhouder in de gehele republiek geworden. Het decor verwijst naar dit belangrijke jaar. Deze periode duurde slechts kort omdat hij in 1751 overleed. Zijn zoon prins Willem V werd in 1766 benoemd tot erfstadhouder van de republiek.
De Delftse plateelindustrie was erg Oranjegezind, en het wekt dan ook geen verbazing dat er in de zeventiende en achttiende eeuw veel Delfts is beschilderd met oranjemotieven. Van Willem IV zijn decoraties bekend op borden, schotels en vormstukken in Delfts aardewerk, op in Nederland beschilderd Chinees en Japans porselein (Amsterdams bont) en op tegeltableaus. Niet alleen werden hij, zijn vrouw en kinderen afgebeeld, maar ook zijn heraldische wapen en meer symbolische voorstellingen zoals een oranjeboom met zijn initialen.
Verkocht
