JVV 0098
Delft, 1759 gedateerd
Het huwelijksbord is in blauw beschilderd met een gekroond schild tussen twee lauriertakken. Het schild hangt aan een hart dat wordt vastgehouden door twee handen die aan weerszijden uit wolken tevoorschijn komen. Daarin staan de namen van de jonggehuwden A.V. Bezooijen en M.B. Abeer vermeld, eronder de datum van de huwelijksvoltrekking op 6 oktober 1759. De vertreding is beschilderd met een meandermotief, de rand met een smalle band van zes cartouches met landschapjes, afgewisseld met servetwerk.
Afmetingen: diameter 26,6 cm
Conditie: randschilfers, bakfoutje aan de rechterzijde.
Toelichting
Het huwelijk was en is een bijzondere en feestelijke gebeurtenis in het leven en daarbij hoorde het geven van geschenken. Voorwerpen van Delfts aardewerk die ter herinnering aan de huwelijksvoltrekking werden gemaakt, vormden daarbij een gepaste gift. Het was eveneens mogelijk dat het echtpaar zelf een dergelijke bestelling in Delft plaatste. Ook huwelijksjubilea werden op borden uitgevoerd. Een dergelijk bord werd in 1760 gemaakt voor de koperen bruiloft van de gereformeerde predikant Ds. Petrus Steensma en zijn vrouw Huberta van Harinxma (Klijn, p. 115). Het echtpaar woonde in Nes op Ameland.
De Delftse plateelbakkerijen hadden vermoedelijk standaardontwerpen voor huwelijksborden in het repertoire. Zo werd in 1762 in plateelbakkerij ’t Fortuin een bord gemaakt voor het huwelijk van Alle Bt Tichelaar en Aaltje van Delden (Van Geenen, p. 126, nr. 11.22). De inscriptie is gevat in een vierkante cartouche, omgeven door bloemvazen en florale elementen op de rand. Zeven jaar later paste ’t Fortuin ditzelfde decor weer toe voor het huwelijk van Abraham Izak Hulshoff en Martje Beerents (Scholten & Jörg, p. 26, nr. 41). Ook bij dit bord was het decor makkelijk aan te passen voor een nieuwe opdrachtgever, echter tot nu zijn echter geen andere exemplaren bekend.
Als trouwlustigen over familiewapens beschikten, werden ook deze vaak op het Delfts aardewerk afgebeeld zoals bij het huwelijk van Petrus Poortermans en Cornelia van der Meer in 1757 (Van Boheemen et al, p. 123). Behalve op borden werden ze ook op plaques geschilderd, getuige een in Amsterdam geveild veelkleurig exemplaar uit het derde kwart van de achttiende eeuw (Sotheby’s 1990, p. 26, lot 51).
Ineengrijpende handen die uit wolken tevoorschijn komen en die een hart vasthouden zijn een bekend versieringsmotief op huwelijksborden (Van Geenen, p. 126, nrs.11.18 en 11.20). Het zijn symbolen voor de goddelijke zegeningen die op het christelijke huwelijk rusten. Op een met deze symbolen beschilderde schotel uit 1789 in het Rijksmuseum is een gedicht toegevoegd dat deze goddelijke inspiratie benadrukt (Van Dam, pp. 146-147). Tegelijkertijd is het een memento mori, een herinnering aan de kortstondigheid van het menselijk bestaan.
Literatuur
P. van Boheemen, L. Dresen-Coenders, H. de Mol (red.), Kent, en versint eer datje mint. Vrijen en trouwen 1500-1800, Zwolle/Apeldoorn 1989
J.D. van Dam, Gedateerd Delfts aardewerk. Dated Duch Delftware, Amsterdam/Zwolle 1991
L-P van Geenen, Delfts aardewerk. Merken en fabrieken, Hoorn 2017
E. de Jongh, Portretten van echt en trouw. Huwelijk en gezin in de Nederlandse kunst van de zeventiende eeuw, Zwolle/Haarlem 1986
E.M.Ch.F. Klijn, Onbekend tinglazuuraardewerk, de collectie van het Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem 2003
F.T. Scholten, C.J.A. Jörg, Delfts aardewerk in het Groninger Museum, Groningen 1990
Sotheby’s Amsterdam, Decorative arts. Including the Van Bogaert collection, 23rd april 1990 (sale 530), Amsterdam 1990
Prijs op aanvraag
