JVV 0021
Harlingen, Rotterdam of Delft, 1660-1680
De plooischotel heeft zevenentwintig dubbele plooien rondom een gewelfd plat. Daarop is in blauw een schildering aangebracht van een Chinees in een landschap binnen een dubbele cirkel. Een dergelijke afbeelding is gebaseerd op decoraties op Chinese porselein uit de regeerperiode van de laatste Ming-keizer Chongzhen (1628-1644). De rand is paars gesprenkeld.
Afmetingen: diameter 33 cm
Conditie: een scheur in de rand op acht uur, glazuurverlies op half vijf, schilfering om de blauwe schildering, randslijtage.
Vergelijkbare exemplaren
Er zijn meerdere plooischotels met een blauwe schildering in een paars gesprenkelde rand bekend. Vier daarvan bevinden zich in museale collecties: Philadelphia Museum of Art (Schaap, p. 32-33), Museum Princessehof in Leeuwarden (Gierveld, Pluis & Tichelaar, p. 140, afb. 53), Victoria & Albert Museum in Londen (inventarisnummer C.134-1926) en Musée de la Céramique in Sèvres bij Parijs (Lahaussois p. 80). Drie daarvan zijn beschilderd met een vereenvoudigd dorpsgezicht met kerktoren of hooischuur. De vierde – in het museum in Sèvres – is in blauw beschilderd met een achtpuntige ster. Van de andere plooischotels is de locatie niet bekend. Ze zijn beschilderd met vergelijkbare landschappen, herders of herderinnen met schapen in een landschap en in een enkel geval met een chinoiserie landschap. De meeste plooischotels hebben zevenentwintig dubbele plooien, enkele hebben acht of negen grote enkele plooien. De plooischotels hebben verschillende maten variërend van 29,5 tot 33,5 cm, slechts een heeft een diameter van 25 cm.
Toelichting
De combinatie van een blauwe beschildering in een paars gesprenkelde omlijsting komt veelvuldig voor bij Nederlandse tegels uit de periode 1660-1750. De op deze plooischotels afgebeelde landschapjes en herders zijn eveneens op tegels afgebeeld. Om deze redenen worden ze aan tegelbakkerijen, met name die in Harlingen of Rotterdam, toegeschreven. Deze plooischotel met chinoiserie decor zou echter ook in Delft gemaakt kunnen zijn. In Engeland is in de achttiende eeuw de combinatie van een blauwe schildering in een paars gesprenkelde omlijsting ook toegepast. De Britse plateelbakkers hebben zich laten inspireren door vergelijkbare Nederlandse tegels die in grote getale naar Engeland werden geëxporteerd. Zo beeldt Michael Archer in zijn boek Delftware een bord uit Bristol af dat duidelijk op Rotterdamse landschapstegels teruggaat (p. 102, nr. B 37). Ook in Duitsland werd in de achttiende eeuw deze Nederlandse decorcombinatie toegepast, vooral op de typisch Duitse bierpullen en kannen. Bijzonder is een paars gesprenkelde reebok op blauw-witte sokkel in de collectie Neuner, die rond 1735 in Dorotheental is gemaakt (Ziffer pp. 204-205). Zeventiende eeuwse Nederlandse plooischotels met paars gesprenkelde randen worden wel eens abusievelijk als Duits gezien.
Literatuur
M. Archer, Delftware in the Fitzwilliam Museum, Londen 2013
C. Lahaussois, Faiences de Delft, Parijs 1998
A.J. Gierveld, J. Pluis, P.J. Tichelaar, Fries aardewerk V. Harlingen. Bedrijfsgeschiedenis 1600-1933 & producten tot 1720, Leiden 2005
E.B. Schaap, Delft ceramics at the Philadelphia Museum of Art, Philadelphia 2003
A. Ziffer, Malerei und Feuerkunst. Fayencen der Sammlung Neuner, Wolfratshausen 2005
Prijs op aanvraag