JVV 0461
Amsterdam, 1808 gedateerd
Tegelbakkerij De Twee Romeinen, Prinsengracht
Merk/opschrift: GK aan achterzijde
De ovaalvormige plaque heeft een gecontourneerde, opstaande rand en is veelkleurig beschilderd. Achter een opengeschoven groengeel gordijn is het Bijbelse decor van Het Laatste Avondmaal afgebeeld, hoofdzakelijk uitgevoerd in paars. Het Bijbelopschrift ‘Math. 26 . 20’ is uitgespaard op de voorkant van het blauwe tafelkleed. De voorstelling is gevat in een blauwe band met bloem- en bladmotieven en een witte band. De binnenzijde van de opstaande rand is paars, de buitenzijde is paars gemarmerd.
Afmetingen: lengte 49 cm, breedte 63 cm
Toelichting
De tegelbakkerijen in Amsterdam vervaardigden in de achttiende eeuw op beperkte schaal ook vormstukken zoals plaques, dienbladen, onderzetters en speltegels. Daarnaast ook theebussen, tabakspotten, sleetjes, schoenen en dierplastieken zoals koeien en honden. Plaques vormden de hoofdmoot van deze incidentele productie en zijn zowel stilistisch als productietechnisch goed te onderscheiden van de Delftse exemplaren. Stilistisch zijn ze meer verwant aan tegels, tegeltableaus en vormstukken uit Amsterdam dan aan Delfts aardewerk.
Er zijn ook belangrijke verschillen in productietechnieken. Delftse plaques zijn in gipsen mallen gevormd en gebakken op pennen in kokers. De Amsterdamse plaques zijn niet in kokers gebakken maar staand op hun zijde op twee kleirolletjes tussen rijen tegels. De achterzijde van de plaques leunde tegen de rijen tegels. Deze wijze van produceren laat andere sporen na op de plaques dan de penmoeten op de Delftse exemplaren en zijn belangrijke kenmerken waarmee Delfts van niet-Delfts wordt onderscheiden. Het gebruik van gipsen vormen stelt een Delftse plateelbakkerij in staat om meerdere exemplaren te maken, tot wel enkele tientallen of zelfs honderden stuks, afhankelijk van de levensduur van de gipsvorm. De Amsterdamse plaques zijn allemaal met de hand vervaardigd en daarom is daar sprake van incidentele productie. Deze plaque is vervaardigd in de Amsterdamse tegelbakkerij De Twee Romeinen. Dit bedrijf was als enige tegelbakkerij nog actief in 1808. Het is niet bekend of de initialen aan de achterzijde betrekking hebben op de schilder die de plaque uitvoerde of van de persoon die deze bestelde.
Literatuur
J.D. van Dam, ‘’Delfts’ uit de provincie. Aardewerk uit Hollandse tegelfabrieken’, in: Vormen uit Vuur, nr. 168/169 (1999-3-4), pp. 3-107
